تا اکنون تحقیقات وسیع در
مورد خزندگان افغانستان
صورت نگرفته‌است. با وجود این همه یک سلسله تحقیقات از طرف جانورشناسان
خارجی ومتخصصین داخلی مانند داکتر سید
امیر شاه حسن یار، خوشحال
حبیبی و خان صورت گرفته‌است. درین پژوهش توانسته‌اند نام‌گذاری و سایر خصوصیات
خزندگان افغانستان را تا حدودی برازنده سازند. تا اکنون ۱۰۱ گونه خزندگان شناسائی
گردیده‌است از جمله ۲۷ نوع آن مار و ۲۳ نوع آن سوسماریان
می‌باشند. مارهای افغانستان زهری غیر زهری کفچه مار کبرا سندر شیر ماهی مار
زنگی سیاه مار ومارهای آبی می‌باشد. در همه نقاط دیده می‌شوند. انواع لاک پشت افغانی دارای
جسامت کوچک بوده فعلاً در بسیاری کشورهای
آسیای مرکزی منحیث بازی اطفال در خانه‌ها نگهداری می‌شوند. زیاده انواع حشرات و
خزندگان در دشتهای گرم شمال و جنوب غربی افغانستان بخصوص هلمند قندهار فراه ونیمروز زیست
دارند.[۱]
خزندگان بومی افغانستان
- گگوی افغانی: Asiocolotes levitoni (Squamata Sauria - Gekkonidae) Leviton's Gecko
- ارومیاس افغانی Eremias afghanistanica (Squamata Sauria - Lacertidae) Afghan Racerunner
- ارومیاس آریا Eremias aria (Squamata Sauria - Lacertidae)
فهرست خزندگان افغانستان
در مجموع ۱۱۱ گونه خزنده در افغانستان زیست می‌نماید. خزندگان افغانستان عبارتند
از مارمولک { چلپاسه، شلند|زبان دری}، سوسمارها، اژذهار، مارها می‌باشد.
شرحح.
| شماره | نام پرنده | نام علمی | بزبان انگلیسی | الگو | ||
| . راسته: Testudines خانواده: Testudinidae
در افغانستان یکنوع سنگ
پشت خورد زیست می‌نمایند. | ||||||
| ۱ | سنگ پشت | Testudo horsfieldii | Russian tortoise |  | ||
| شاخه:Sauria. خانواده: Gekkonidae
در افغانستان از خانواده
مارملوک ۱۸ گونه حیات بسر می‌برد. | ||||||
| ۱ | چلپاسه عنکبوتی خانگی | Alsophylax laevis | Persian Spider Gecko |  | ||
| ۲ | جکوی عنکبوتی ایرانی | Agamura persica | blunt tailed spider gecko |  | ||
| ۳ | مارمولک انگشت مستقیم | Alsophylax pipiens | Straight-fingered Geckos |  | ||
| ۴ | چلپاسهکوچک | Bunopus tuberculatus | Bunopus |  | ||
| ۵ | گگوی افغانی | Asiocolotes levitoni | Leviton's Gecko | |||
| ۶ | گکوی انگشت ریشه دار اورسمان | Crossobamon eversmanni | Eversmann’s Fringe-toed Gecko |  | ||
| ۷ | مارمولک زبر دم | Cyrtopodion fedtschenkoi | Rough-tailed Gecko |  | ||
| ۸ | گکوی انگشت دراز نیکولسکی | Cyrtopodion longipes | Nikolsky’s Long-toad Gecko |  | ||
| ۹ | گکوی سنگی تیغه دار | Cyrtopodion scabrum | Keeled Rock Gecko |  | ||
| ۱۰ | گکوی انگشت باریک ترکمنی | Cyrtopodion turcmenicum | Turkmen Thin-toad Gecko | - | ||
| ۱۱ | مارمولک گرشک | Cyrtopodion voraginosum | Leviton & Anderson, 1984) | - | ||
| ۱۲ | مطالعه نشده | Cyrtopodion watsoni | - | |||
| ۱۳ | گکوی انگشت کج خزری | Cyrtopodion caspium | Caspian Bent-toad Gecko | - | ||
| ۱۴ | مارمولک پلنگی | Eublepharis macularius | leopard gecko |  | ||
| ۱۵ | مارملوک شکم زرد خانگی | Hemidactylus flaviviridis | Yellow-bellied House Gecko |  | ||
| ۱۶ | جکوی دم پخ یا (بقه ئی) | Teratoscincus bedriagai | wonder geckos |  | ||
| ۱۷ | گکوی دم پخ فلس کوچک | Teratoscincus microlepis | Small-scaled Skink Gecko | - | ||
| ۱۸ | گکوی دم پخ معمولی | Teratoscincus scincus | Common Skink Gecko | - | ||
سوسماران
| شماره | نام پرنده | نام علمی | بزبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته:Squamata شاخه: Sauri .
خانواده:Agamidae
این خانواه را بنام اژدها
کوچک نیز یاد می‌نمایند اکثر گونه این خانواده در عقب خود ساختمان تاج مانند دارند
بعضی از انواع این خانواده بزرگ می‌باشند. | ||||||
| ۱۹ | مارمولک تغیرکن | Calotes versicolor | Changeable Lizard |  | ||
| ۲۰ | مارمولک رنگه | Laudakia agrorensis | Agror Agama |  | ||
| ۲۱ | شلند بدخشانی | Laudakia badakhshana | Badakhshana Rock Agama | بعداً | ||
| ۲۲ | آگاما قفقازی | Laudakia caucasia | Caucasian agama |  | ||
| ۲۳ | آگاما خراسانی | Laudakia erythrogastra | Asian Rock Agamas |  | ||
| ۲۴ | آگاماهمالیائی | Laudakia himalayana | Himalayan agama |  | ||
| ۲۵ | آگاماترکستانی | Laudakia lehmanni | Turkestan Agama | - | ||
| ۲۶ | آگامای صخره ئی فلس کوچک | Laudakia microlepis | Small-scaled Agama | بعداً | ||
| ۲۷ | آگامای صخره‌ای فلس درشت | Laudakia nupta | Large-scaled (Rock) Agama | بعداً | ||
| ۲۸ | آگاما نورستانی | Laudakia nuristanica | Leviton's Rock Agama | |||
| ۲۹ | آگاما سنگ کشمیری | Laudakia tuberculata | Kashmir Rock Agama |  | ||
| آگاما کلارکوم | Phrynocephalus clarkorum | no common name | - | |||
| ۳۱ | آگاما وزغ سر | Phrynocephalus euptilopus | Alcock's toad-headed agama | بعداً | ||
| ۳۲ | آگاماسرگیرد لشتن ستاین | Phrynocephalus interscapularis | Lichtenstein's Toadhead Agama |  | ||
| ۳۳ | آگاما زرد خالدار وزغ سر | Phrynocephalus luteoguttatus | Yellow-speckled toad-headed agama |  | ||
| ۳۴ | آگاما سر وزغی دم سیاه | Phrynocephalus maculatus | Blacktail Toadhead Agama | بعداً | ||
| ۳۵ | آگما سر وزغی پت | Phrynocephalus mystaceus | Secret Toadhead Agama | | ||
| ۳۶ | آگاما سروزغی راه راه | Phrynocephalus ornatus | Ornate Toadhead Agama | - | ||
| ۳۷ | آگاما رادهی | Phrynocephalus raddei | no name | - | ||
| ۳۸ | آگاما سروزغ ابلق | Phrynocephalus reticulatus | Reticulated toad-headed agama | - | ||
| ۳۹ | آگامای سروزغی خاکستری | Phrynocephalus scutellatus | Gray Toad Agama |  | ||
| ۴۰ | آگاما چابک | Trapelus agilis | Steppenagame |  | ||
| ۴۱ | آگاما زمینی افغانی | Trapelus megalonyx | Afghan Ground Agama |  | ||
| ۴۲ | آگاما فارسی | Trapelus ruderatus | Persian Agama | - | ||
| ۴۳ | سوسمار استیپی | Trapelus sanguinolentus | Steppe Agama | | ||
| ۴۴ | خار دم | Uromastyx asmussi | spiny tailed lizard |  | ||
| ۴۵ | سوسمار خاردم هندی | Uromastyx hardwickii | Hardwicke's or Indian spiny-tailed lizard |  | ||
خانواده Anguidae
| شماره | نام پرنده | نام علمی | بزبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته:Squamata. فامیل: Anguidae
این خانواده دارای ۹۴ گونه
میباشداز جمله یکنوع آن در افغانستان زیست می‌نماید. این حیوان تخم گذار اند. این
گونه مارملوک دارای طول زیاد مانند مار می‌باشند. | ||||||
| ۴۶ | ماملوک شیشه‌ای یا لوس مار | Pseudopus apodus | Scheltopusik |  | ||
| راسته:Squamata . خانواده:Scincidae در. | ||||||
| ۴۷ | اسکینک چشم ماری دوخط | Ablepharus bivittatus | Twin-striped Skink |  | ||
| ۴۸ | سوسمار | Ablepharus grayanus | تنها در افغانستان وجود دارد | - | ||
| ۴۹ | اسکینک چشم ماری آسیایی | Ablepharus pannonicus |  | |||
| ۵۰ | Edward Blyth (1810 - 1873) | Eumeces blythianus | مطالعات وسیع صورت نگرفته |  | ||
| ۵۱ | اسکینک اشنایدر | Eumeces schneideri | Berber skink | | ||
| ۵۲ | آلپ پنجاب سقنقور | Eurylepis taeniolatus | Alpine Punjab Skink | - | ||
| ۵۳ | سکنگ راه راه چمنزار | Eutropis dissimilis | Striped Grass Skink | - | ||
| ۵۴ | اسکینگ ماری یا کوتاه | Ophiomorus brevipes | short legged snake skink | - | ||
| ۵۵ | اسکینگ ماری چیرنو | Ophiomorus chernovi | Chernov's Snake Skink | -- | ||
| ۵۶ | اسکینک ماسه‌ای سه انگشتی | Ophiomorus tridactylus | Three-toed Snake Skink | بشکل مار است | ||
| ۵۷ | اسکینک علفزار طلائی | Trachylepis aurata | Goldstreifenskink, Goldmabuye | سوسمارخوردطلائی | ||
۵ خانواده:لسرتایدها
| راسته:Squamata . خانواده:Lacertidae در بعضی
از انواع این خانواده بکرزائی یا تولید مثل بدون القاع صورت میگرد. ی. | ||||||
| ۵۸ | سوسمار انگشت ریشه دار بلانفورد | Acanthodactylus blanfordii | Blanford's Fringe-fingered Lizard |  | ||
| ۵۹ | سوسمار فرینج انگشت هندی | Acanthodactylus cantoris | Indian Fringe-fingered Lizard | دو انگشت عقبی بزرگ وکج است | ||
| ۶۰ | سوسمار انگشت ریشه دار | Acanthodactylus micropholis | persian fringe toed lizard | - | ||
| ۶۱ | لاسرتای بیابانی مشبک | Eremias acutirostris | reticulate desert lacerta | - | ||
| ۶۲ | لسرتاید افغانستانی | Eremias afghanistanica | Afghan Racerunner | تحقیقات کامل نیست | ||
| ۶۳ | سوسمار آریا | Eremias aria | Eremias (Ommateremias) aria — BISCHOFF 1978 |  | ||
| ۵۴ | ارمیاس سیستان | Eremias fasciata | Sistan Racerunner | ۳انگشت وراه راه | ||
| ۶۵ | ارمیاس مشبک | Eremias grammica | Reticulate Racerunner | -- | ||
| ۶۶ | ارمیاس راه راه | Eremias lineolata | Striped Racerunner | -- | ||
| ۶۷ | ارمیاس خال سیاه | Eremias nigrocellata | - | |||
| ۶۸ | ارمیاس فارس | Eremias persica | Persian Racerunner | -- | ||
| ۶۹ | ارمیاس رجالی | Eremias regeli | - | - | ||
| ۷۰ | ارماس اسکریپتا | Eremias scripta | - | تا اکنون پژوهش نشده | ||
| ۷۱ | ارمیاس آسیای مرکزی | Eremias velox | Central Asian Racerunner |  | ||
| ۷۲ | سوسمار خال خورد | Mesalina guttulata | Small-spotted Lizard |  | ||
| ۷۳ | مسالینای دم دراز ایرانی | Mesalina watsonana | Persian long-tailed Lizard |  | ||
| ۷۴ | سوسمار چشم ماری اردنی | Ophisops jerdonii | Jerdon's Snake-Eye |  | ||
| راسته:Squamata . خانواده:Varanidae ی. | ||||||
| ۷۵ | بزمچه بنگالی | Varanus bengalensis | The Bengal monitor |  | ||
| ۷۶ | بزمجه بیابانی | Varanus griseus | desert monitor |  | ||
راسته:Squamata زیر راستهSerpentes یا مارها
| شماره | نام پرنده | نام علمی | بزبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته:Squamata. زیر راستهSerpentes فامیل:
Leptotyphlopidae ی. | ||||||
| ۷۷ | مار نخی سندی | Myriopholis blanfordi | Sindh Thread Snake |  | ||
| راسته:Squamata. فامیل:Typhlopidae ی. | ||||||
| ۷۸ | مار کرمی شکل | Typhlops vermicularis | European blind snake |  | ||
| راسته:Squamata. فامیل:Boidae ی. | ||||||
| ۷۹ | کور مار خالدار | Eryx elegans | Central Asian sand boa |  | ||
| ۸۰ | بوای ریگی | Eryx johnii | Indian sand boa |  | ||
| ۸۱ | بوای شنی خورد | Eryx miliaris | Dwarf sand boa |  | ||
| ۸۲ | مار تاتاری | Tartar sand boa | Eryx tataricus |  | ||
| راسته:Squamata. فامیل: Colubridae ی. | ||||||
| ۸۳ | مار آلو سر | Boiga trigonata | common cat snake |  | ||
| ۸۴ | گوند مار | Elaphe dione | Steppes Ratsnakes | |||
| ۸۵ | مارپلنگی | Hemorrhois ravergieri | spotted whip snake |  | ||
| ۸۶ | مار گرگی | Lycodon striatus | northern wolf snake |  | ||
| ۸۷ | مارسردرفشی شنی | Lytorhynchus maynardi | Awl-headed Sand Snake | درهلمند | ||
| ۸۸ | مار درفشی | Lytorhynchus ridgewayi | ندارد | - | ||
| ۸۹ | مارآبی چلیپر | Natrix tessellata | Dice snake |  | ||
| ۹۰ | لوس مار | Oligodon taeniolatus | Variegated Kukri Snake | - | ||
| ۹۱ | مار خالدار صحراریسر | Platyceps karelini | Spotted Desert Racer | - | ||
| ۹۲ | مار زیبا غیرسمی | Platyceps rhodorachis | Braid Snake, Jan’s Cliff Racer | - | ||
| ۹۳ | - | Platyceps ventromaculatus | Hardwicke's Rat Snake | - | ||
| ۹۴ | مارخطی باریک | Psammophis leithii | Pakistani Ribbon snake | - | ||
| ۹۵ | تیر مار | Psammophis lineolatus | Steppe Ribbon Racer | - | ||
| ۹۶ | تیر مار شوکری | Psammophis schokari | Schokari Sand Racer |  | ||
| ۹۷ | مار کوچک فارسی | Pseudocyclophis persicus | Persian dwarf Snake | - | ||
| ۹۸ | مار موش خور خاوری | Ptyas mucosa | Dhaman or Oriental Ratsnake |  | ||
| ۹۹ | شتر مار کلیفورد | Spalerosophis diadema | Clifford's diadem Snake | - | ||
| ۱۰۰ | افعی پلنگی | Telescopus rhinopoma | Cat Snake | - | ||
| ۱۰۱ | مار آبی آسیائی | Xenochrophis piscator | Asiatic Water Snake |  | ||
| راسته:Squamata . خانواده:Elapidae ی. | ||||||
| ۱۰۲ | کریت مار هندی | Bungarus caeruleus | Common Krait |  | ||
| ۱۰۳ | کبرا | Naja naja | Indian Cobra |  | ||
| ۱۰۴ | کفچه مار | Naja oxiana | Caspian cobra |  | ||
| راسته:Squamata . خانواده:Viperidae ی. | ||||||
| ۱۰۵ | مار جعفری | Echis carinatus | saw-scaled viper |  | ||
| ۱۰۶ | کک مار | Eristicophis macmahoni | McMahon-Viper |  | ||
| ۱۰۷ | افعی سایبریائی | Gloydius halys | Halys pit viper |  | ||
| ۱۰۸ | افعی آسیای مرکزی | Gloydius intermedius | Central Asian pit viper | - | ||
| ۱۰۹ | گرزه مار | Macrovipera lebetina | Levantine Viper |  | ||
| ۱۱۰ | مار شاخدار | Pseudocerastes persicus | Persian horned Viper | - | ||
منابع
- حیات وحش در افغانستان نوشته ویکی پیدیا انگلیسی
- حیات وحش در افغانستان نوشته John M. Regan در وبگاه Northwest Wildlife Online[۲]
- . جفرافیای طبیعی افغانستان نوشته سفارت کبرا ایران در افغانستان معلومات در مورد جهیلها
- فهرست خزندگان ایران در وبگاه پرژن پیت یا انجمن‌های تخصصی حیوانات خانگی
- نوشتار در مورد حیات وحش جهان در وبگاهThe Reptile Database
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر